روستای فشکور مازندران، طبیعتی که نباید از دست بدهید! (+عکس)
تاریخ انتشار: ۱۱ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۶۴۷۲۴۶
روستای فشکور یکی از روستاهای زیبا، سرسبز و دیدنی مازندران است. در این مقاله به این روستای زیبا سفری کوتاه و در مورد ویژگیهای خاص آن مانند آدرس، جاهای دیدنی نزدیک روستا، فاصله تهران تا این روستا و بسیاری دیگر از خصوصیات آن صحبت میکنیم.
روستای فشکور کجاست؟به گزارش ایران هتل، روستای فشکور از توابع استان مازندران محسوب میشود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
مدارک و آثار به جامانده در روستای فشکور جاده چالوس حکایت از هزار ساله بودن این روستا دارد. دفینههایی که هر ساله به عنوان زیرخاکی از دل روستا بیرون میآید بر این امر صحه میگذارد.
همچنین وجود قلعههای سنگی و آثار باستانی موجود در کوهها و صخرهها نشان میدهد این روستا زمانی مکانی مهم و استراتژیک بوده است. علاوه بر این در روستای فشکور طویلههایی با قدمت بسیار زیاد وجود دارد. با دیدن این طویلهها سبک معماری پیشینیان را از نزدیک مشاهده میکنید.
فشکور روستایی ییلاقی با وسعت حدود ١٠٠ هزار مترمربع است. اگر بخواهیم روستای فشکور را از شمال و جنوب بررسی کنیم سمت جنوب آن به روستای بیجندو، شمال آن به روستای کنسدره، شرق روستا به کوههای سنگ سرک و غرب آن به روستای زردک و شیرکوه میرسد. همچنین کلاردشت معروف و دیدنی با زیباییهای منحصربه فردش در قسمت شرقی روستای فشکور واقع شده است.
لازم به ذکر است که اسم دیگر روستای فشکور فِشکیر نیز است. این نام بیشتر توسط محلیهای روستا بر آن گذاشته شده است. همچنین برخی دیگر از این روستا با نام فشکوه نام میبرند. اسم فشکوه برگرفته از گیاهی محلی با نام فش در این منطقه است. بومیهای منطقه از این گیاه برای درمان امراض پوستی استفاده میکنند؛ و در آخر فُشکور نام دیگری است که برخی از اهالی قدیمی روستا بر آن نهادهاند.
مسیر دسترسی به روستای فشکوربرای رفتن به روستای فشکور مسیری راحت و زیبا را در پیش روی خود دارید. در ابتدا باید وارد جاده زیبا، اما پر پیچ و خم چالوس شوید. در ادامه برای رسیدن به فشکور در فاصله ٢٥ کیلومتری جاده چالوس باید بخش جنوبی مرزنآباد را در پیش بگیرید.
به جادهای فرعی با مسافتی ٥٠ کیلومتری میرسید. در این جاده فرعی (جاده چال زمین) چندین روستا با نامهای طویر، مرس، کنسدره، بیدنجو … وجود دارد.
روستای فشکور هم یکی از روستاهایی است که در مسیر این جاده فرعی مشاهده میکنید. لازم به ذکر است برای یافتن دقیقتر مسیر دسترسی به روستای فشکور میتوانید از روی نقشه موقعیت دقیق روستا را به خوبی بررسی کنید.
فاصله تهران تا روستای فشکورفاصله تهران تا روستای فشکور از طریق آزادراه تهران شمال و جاده چالوس تقریباً در حدود ١٣٨ کیلومتر است. این مسافت را در زمانی ٢ ساعت و ٤٥ دقیقهای طی میکنید. به دلیل مسافت کم این منطقه گردشگری با تهران بسیاری از پایتختنشینان از این روستا به عنوان محلی برای گردش و تفریح در تعطیلات آخر هفته استفاده میکنند.
ارتفاع روستای فشکورروستای فشکور یکی از روستاهای واقع در منطقه کوهستانی مازندران است. ارتفاع ١٩٠٠ متری از سطح دریا محلی است که میتوانید این روستای زیبا را مشاهده کنید. این ارتفاع زیاد موجب شده تا این روستا در فصول سرد سال در میان انبوهی از ابرها جا خوش کند. در حقیقت همین واقع شدن در ارتفاع زیاد موجب شده تا از آب و هوایی خاص و دلپذیر نسبت به دیگر مناطق پایین دست برخوردار باشد.
آب و هوای روستای فشکوربدون شک پاکیزهترین و دلپذیرترین اکسیژن کوهستانی را میتوان در روستای فشکور تنفس کرد. قرارگیری این روستا در ارتفاعی زیاد و مجاورت آن با علم کوه موجب شده تا هوایی سرد، اما دلچسب براین منطقه حکفرما باشد. به طوری که اهالی روستا در تابستان نیز از وسایل گرمایشی برای گرمای منازل استفاده میکنند.
در بیشتر روزهای سال میتوانید آسمان ابری و مهآلود روستای فشکور را از نزدیک ببینید. به طوری که بخش اعظمی از روستا در میان مه غلیظ و زیبایی فرو میرود. همچنین ییلاقی و کوهستانی بودن این منطقه موجب شده تا ارتفاع برف در زمستان در این روستا به بیش از یک متر نیز برسد.
زمانی که سرمای هوا به بیش از حد طبیعی میرسد، ساکنان روستا هم مناطق پایین دست و گرمتر را برای اقامت انتخاب میکنند. بسیاری از مسافران به دلیل آب و هوای سرد و طبیعت زیبای این روستا نام آلپ را بر آن گذاشتهاند.
جاهای دیدنی فشکوردر روستای فشکور علاوه بر برخورداری از آب و هوایی کوهستانی، مرطوب و دلپذیر از دیدن جاذبههای متعدد در آن نیز برخوردار میشوید. در ادامه به برخی از این جاذبهها اشاره میکنیم:
طبیعت فشکورفضا و طبیعت روستای فشکور محلی رؤیایی برای عاشقان طبیعت و گردشگری است. در بلندیهای فشکور چشماندازی زیبا از مناطق اطراف را مشاهده میکنید. اگر در فصل بهار و تابستان به این منطقه بروید رطوبت دلپذیر هوا صورتتان را نوازش میدهد. آبشارها، چشمهها و دشتهای پر شده از گل در روستای فشکور منظرهای کمنظیر را پدید آوردهاند.
به دلیل کوهستانی بودن منطقه هوای تازه و تمیز کوهستانی را برای ساعتی میتوانید تنفس کنید و جان تازهای به ریههایتان ببخشید. همچنین وجود منظرههای بکر شما را به عکاسی تشویق میکند. در حقیقت میتوان گفت طبیعت در روستای فشکور خود را به صورت تمام عیار نشان میدهد.
خانههای سنتی فشکورهنگامی که در میان کوچههای روستای فشکور مشغول پیادهروی هستید علاوه بر دیدن گیاهان، گلها و درختان زیبا بافت سنتی خانههایی روستا را نیز میبینید. این خانهها با سقفهای شیروانی و رنگارنگ منظرهای تماشایی به روستا دادهاند.
آسیاب آبی آیسورارآسیابی آبی با نام آیسورار در کنار رودخانه فشکور چهرهای زیبا و دیدنی به روستای فشکور داده است. رودخانه فشکور منبع و سرچشمه رود چالوس نیز میباشد. ناگفته نماند آیسورا به معنای سرچشمه آسیابها است.
بقعه امامزادگاندر روستای فشکور آرامگاه دو تن از امامزادهگان برای زیارت اهالی روستا وجود دارد. یکی از این امامزادهها نواده امام جعفر صادق و دیگری امامزاده فضل، نواده امام محمد باقر است. امامزاده فضل در مکانی دورتر از امامزاده اولی در منطقه زرین کوه یا زردک واقع شده است.
پوشش گیاهیبا توجه به آب و هوای مناسب، بارشهای فراوان و سردسیر بودن روستای فشکور انبوهی از گیاهان زینتی و دارویی در این روستا و اطراف آن یافت میشود. قسمت غربی روستا با تعداد زیادی از گیاهان دارویی مانند آویشن، چای کوهی، گل گاوزبان و… پوشیده شده است. اگر به این روستا سفر کردید میتوانید در هنگام گردش و پیادهروی در اطراف آن و مناطق مرتفعتر از چیدن این گیاهان دارویی بهرهمند شوید.
اضافه بر گیاهان متنوع در قسمت شرقی روستای فشکور نیز جنگلی پوشیده از درختان مختلف مانند افرا، ممرز و ملج برای بازدید وجود دارد. علاوه بر موارد گفته شده در دشت زردک واقع در روستای فشکور گیاهی درمانی با نام زرد لاری میروید. نام دست زردک یا زردکوه برگرفته از همین گیاه زرد رنگ و زیبا است.
اهالی روستای فشکورطبق آخرین سرشماری، در روستای فشکور در حدود ٣٠٠ خانوار زندگی میکنند. اقوامی که بومیهای این روستا را تشکیل میدهند شامل خانوادههای صادقی، بابویی و زال هستند.
به دلیل سرمای بیش از حد هوا در این روستا اهالی در فصل زمستان بار و بُنه خود را جمع و به مناطق کمارتفاعتر مانند روستای سینوا میروند. روستای سینوا فاصلهای چهار کیلومتری با جنوب چالوس دارد و از آب و هوایی گرمتر نسبت به روستای فشکور برخوردار است. شغل اصلی مردم فشکور دامپروی، کشاورزی و باغداری است.
در کنار این مشاغل پرورش اسب نیز از دیگر مشاغل مورد علاقه اهالی روستای فشکور است. لازم به ذکر است که مردم این روستا تنها سرگرم کار و کشاورزی نبودهاند و در طول تاریخ مبارزات زیادی را در حمایت از تحولات انقلاب اسلامی داشتهاند. به طوری که تعداد ١٩ شهید و چندین آزاده تقدیم انقلاب کردهاند. همچنین زادگاه بسیاری از علما و پهلوانان معروف همین روستای ساده، اما باشکوه و زیبا است.
جاهای دیدنی نزدیک به روستای فشکوراز همان ابتدای سفر به فشکور و در طول مسیر با جاذبههای گردشگری زیادی برخورد میکنید. از جمله جاهای دیدنی مازندران که در طول مسیر و در نزدیکی روستای فشکور جاده چالوس وجود دارد شامل موارد زیر است:
روستای ناترروستای ناتر تا روستای فشکور فاصلهای اندک در حدود ٦ کیلومتر دارد. در این روستا نیز میتوانید خانههای روستایی، طبیعت سرسبز و آداب و رسوم اهالی را از نزدیک ببینید.
آبشار مهازکمرآبشار مهمازکمر یکی از آبشارهای مازندران در اطراف روستای فشکور است. اگر به قصد دیدن این آبشار راهی روستای فشکور میشوید به دلیل داشتن مسیر کوهستانی آن حتماً تجهیزات مخصوص را با خود به همراه داشته باشید. این آبشار زیبا دارای طبیعتی پر از درختان و گیاهان متنوع کوهستانی است.
ماسال مازندراناگر اهل گردشگری و مسافرت باشید تعریف ماسال را بارها شنیدهاید. در راه رسیدن به روستای فشکور فرصت را غنیمت بدانید و از این منطقه زیبا نیز دیدن کنید. منطقه ماسال نیز به مانند فشکور در اغلب مواقع سال پوشیده از ابرهایی زیبا و لطیف است.
همچنین شغل اکثر افراد این منطقه پرورش گل است. به دلیل قرارگیری ماسال در نزدیکی جاده اصلی، اهالی از فروختن گل به عنوان منبعی برای درآمد استفاده میکنند.
پارک جنگلی سعدآبادپارک جنگلی سعدآباد در فاصه ٢٢ کیلومتری روستای فشکور واقع شده است. به عبارت دیگر از فشکور که بگذرید در زمانی کمتر از یک ساعت این پارک جنگلی را میبینید. اکثر مسافران در مسیر جاده چالوس برای ساعتی استراحت و برپایی یک پیک نیک خانوادگی از این مکان استفاده میکنند.
در این پارک جنگلی انواع امکانات و خدمات رفاهی برای اقامتی آرام و راحت وجود دارد. رستوران، پارک کوکان، سرویس بهداشتی، نمازخانه و آلاچیق از جمله این خدمات رفاهی هستند.
تنگ الیتیکی از زیباترین درههای ایران در تنگ الیت جای گرفته است. محل تلاقی رودخانه چالوس با رود بررود محل قرارگیری این تنگه است. این تنگه فاصلهای ١٩ کیلومتری با روستای فشکور دارد. اکثر کسانی که به بازدید از این مکان جذاب میروند کوهنوردان و صخرهنوردان حرفهای هستند. لازم به ذکر است که این تنگه ارتفاعی در حدود ٢٠٠٠ متر از سطح دریا دارد.
علاوه بر جاذبههای طبیعی و تاریخی ذکر شده، در اطراف روستای فشکور اماکن گردشگری بسیار دیگری نیز برای تفریح و گشت و گذار وجود دارد؛ ارن، الاتک، خارس، هوکوتو، شیرکوه، چمازپال، گزناکوتی، دوهال دره، سنگ سرک، آبشار عالی رو، آبشار لاس دره، گاوسرای زردک، مناطق جنگلی صاف سر و تعداد دیگر از مناطق دیدنی، روستای فشکور و اطراف آن را به منطقه گردشگری بکری در استان مازندران تبدیل کردهاند.
سوغات فشکوربا توجه به اینکه شغل اغلب ساکنان روستای فشکور دامداری و کشاورزی است، میتوانید از محصولات تولیدی خود روستا به عنوان سوغاتی برای عزیزانتان استفاده کنید. حبوبات، گردو، عسل، میوه و سبزیجات محلی از جمله محصولاتی است که اهالی روستای فشکور در اطراف جاده منتهی به روستا عرضه میکنند.
همچنین عسل فشکور به دلیل داشتن خاصیت دارویی، بسیار معروف و مشهور است. نان محلی به همراه فراوردههای لبنی مانند شیر، پنیر و کره از دیگر خوراکیهای لذیذ و خوشمزه در روستا هستند. از خوراکیها که بگذریم صنایع دستی روستای فشکور نیز از شهرت زیادی برخوردار است.
فرشبافی، نمد بافی، گلیم بافی، چادرشب وزی، کاموا بافی از جمله صنایع دستی تولیدی در این روستا هستند. ناگفته نماند هنرهای چوبی نیز در این روستا از رونق خاصی برخوردار هستند. شما با خریداری این صنایع علاوه بر استفاده از آنها کمک زیادی به اقتصاد روستای فشکور کنید.
ورزشهای معروف فشکوربه دلیل آب و هوای کوهستانی منطقه مردم این دیار از افراد اهل ورزش هستند. پیادهروی در دشتها، کوهنوردی در کوهها، اسبسواری و تیراندازی از ورزشهای مورد علاقه مردم روستای فشکور است.
بازیهای محلی روستای فشکورکمرقیش کایی، رسن بینگتک، رسن کایی، توپ چالینگتک و بالکه از جمله بازیهای محلی مردم روستای فشکور هستند. لازم به ذکر است که بومیهای این منطقه در گذشته بیشتر از این بازیها لذت میبردند. امروزه، با رواج زندگی شهری و ورود فناوریهای جدید رنگ و بوی این بازیها هم کمتر شده و جوانان روستای فشکور اشتیاق کمتری به انجام این بازیها نشان میدهند.
بهترین زمان سفر به فشکوربا توجه به ییلاقی بودن روستای فشکور زمستان در این منطقه به شدت جولان میدهد و سرمای شدیدی بر روستا حاکم میشود. خود اهالی روستا هم در زمستان به مناطق پایین دست و گرمتر کوچ میکنند. پاییز فشکور هم همچنان سرد، ولی پر از جاذبههای دیدنی و رنگارنگ است. در این روستا زیباییهای پاییز را میتوان به خوبی از نزدیک دید و خش خش برگهای پاییزی را با تمام وجود در میان مه صبحگاهی لمس کرد.
در نهایت بهترین فصل سفر به روستای فشکور تابستان و اواخر بهار است. چراکه در بهار و تابستان به راحتی میتوان خنکی هوا را همچنان احساس کرد. در این فصول چشمههای موجود در روستا پرآبتر، زلاتر و جاریتر از گذشته هستند. طبیعت روستا نیز سرسبزی دوباره خود را بازمییابد و با تمام وجود از مهمانان استقبال میکند.
اقامت در روستای فشکوراقامت در روستای فشکور کار دشوار و پیچیدهای نیست. در این روستا انواعی از کلبه و اقامتگاههای بومگردی برای اسکان مسافران در نظر گرفته شده است. اگر اقامت و سپری کردن شب را در دل روستای فشکور ترجیح میهید این کلبههای روستایی بهترین مکان برای لذت بردن از آب و هوای روستا و آشنایی با سبک و سیاق زندگی مردم روستای فشکور است.
در این اقامتگاهها تختخواب برای استراحت و خوابیدن، حمام، سرویس بهداشتی، یخچال و… برای رفاه مهمانان در نظر گرفته شده است. اگر هم اقامت در هتلهای چند ستاره و مجهزتر را میپسندید باید به شهر چالوس بروید.
نکاتی که در سفر به روستای فشکور باید در نظر داشته باشیدبا توجه به سردسیر بودن منطقه در سفر به این روستا حتماً کفش مخصوص، لباس گرم و کلاه با خود همراه داشته باشید.
با توجه به وجود مه در نقاطی از سال در اطراف روستا اگر شناخت کافی از منطقه ندارید بهتر است از محوطه روستا به تنهایی دور نشوید.
در حین گشت و گذار در روستای فشکور جاده چالوس برای آداب و رسوم، حریم منازل، باغها و… احترام قائل شوید.
جاده منتهی به روستای فشکور برای افراد تازه وارد کمی ناشناخته است. پس بهتر است با احتیاط کامل از این جاده عبور کنید تا به سلامت به مقصد برسید.
با توجه به ورود گردشگران زیاد به این روستا باید در حفظ و نظافت آن کوشا و در وسایل همراه خود کیسه زباله مخصوص به همراه داشته باشیم.
جمعبندیروستاهای مازندران از دیدنیترین جاذبههای موجود در این استان هستند. روستای فشکور یکی از همین روستاهای جذاب با طبیعتی بکر و زیبا است. در این مقاله سعی کردیم تا در مورد این روستا، جاذبههای موجود در روستا و اطراف، طبیعت مسحورکنندهاش و دیگر ویژگیهای آن با شما صحبت کنیم. امیدواریم توانسته باشیم تا گامی مثبت در شناخت این روستای زیبای کشورمان برداشته باشیم.
کانال عصر ایران در تلگراممنبع: عصر ایران
کلیدواژه: مازندران لازم به ذکر استفاده می کنند جا های دیدنی آب و هوای اهالی روستا موجب شده پارک جنگلی جاده چالوس جاذبه ها فاصله ای خانه ها بازی ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۴۷۲۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آیین گاوکشان
چاقویش را میگیرد سمت آفتاب. میخواهد مطمئن بشود که تیز است. تیغه چاقو، برق میزند. مثل برقی که در چشم اهالی روستاست. بعد چاقو را میکشد به گردن حیوان و خون فواره میزند. طنابهای کفنی میگذارند حیوان دست و پایی بزند. جوی خون روی خاک خشک راه میافتد و اهالی صلوات میفرستند... حالا آنها خاطرشان جمع است که امسال هم کشت و کار خوبی خواهندداشت و قنات روستا پر آب خواهد بود و آسمان خشکی نخواهد کرد. از ایران کهن تا همین امروز، سنت قربانی کردن گاو در «اسفنجان»، سنت برکتخواهی است.
سفر به اسفنجان
روستای سرسبز و زیبای اسفنجان شهرستان اسکو استان آذربایجان شرقی، نامی آشنا برای گردشگران و توریستهایی است که همه ساله از شهرها و استانهای همجوار برای تماشای یک آیین و سنت چندین ساله خود را به این روستا میرسانند. برای رفتن به روستای اسفنجان مبدأ حرکتمان تبریز است، بار و بنه سفر را بسته و دل به جاده میزنیم، حالا که بر بال قلم و کاغذ راهی روستای اسفنجان میشویم تا رسیدن به روستای بکر و زیبای اسفنجان ۶۵ کیلومتر راه در پیش داریم. بعد از طی ۳۶ کیلومتر به شهرستان اسکو میرسیم، تابلوهای نصب شده در ورودی و خروجی اسکو مسیر جاده اسفنجان را به ما نشان میدهد و بقیه مسیر نیز تا روستای اسفنجان ۲۰ دقیقهای طول میکشد تا در میان انبوه متراکم درختان گردو، سیب، زردآلو و بادام به اسفنجان برسیم. این روستای تاریخی رسمی دیرینه دارد که همه ساله اهالی روستا با مشارکت در آن به ادای نذر خود میپردازند.
قربانی در اردیبهشت
فروردینماه که به پایان میرسد و رقص شکوفههای اردیبهشتی دامن دشت و طبیعت را مسحور زیبایی خود میکند، مردمان این دیار نیز در سی و ششمین روز بهار که اولین هفته اردیبهشت ماه میشود، طبق رسم چندین ساله پدران و نیاکان خود با قربانی کردن گاو و ادای نذر سالی پر از برکت و حاصلخیزی را برای مردمان روستا طلب میکنند. ذبح گاو دراندیشه مردم پاک سرشت و پاک نهاد این روستا برای شکرگزاری و دوری از هر نوع حوادث و بلایای طبیعی و درخواست برای بارش باران و نزول رحمت واسعه الهی است.
چنان که مردم محلی میگویند رسم قربانی کردن گاو از همان قدیم الایام مرسوم بوده است و در پنجشنبهای که به سی و ششمین روز بهار میرسد، ادای نذر قربانی کردن گاو با مراسم و تشریفات خاصی صورت میگیرد و مهمترین کاری که اهالی روستای اسفنجان بعد از ذبح گاو قربانی انجام میدهند این است که حتماً باید از گوشت گاو، کوفته درست کرده و میل کنند. قربانی کردن گاو ریشه در باورهایی دارد که از اعتقادات دینی اهالی این روستا سرچشمه میگیرد. مردم روستا معتقدند حالا که خورشید بهاری بعد از یک زمستان سرد و سوزناک دامنههای سهند بر دشت و دامن طبیعت روستا سلامی دوباره میکند و با گرمی روحبخش خود طراوت و تازگی را به روستا هدیه میدهد ما نیز با قربانی کردن گاو شکرگزاری کرده و رفع بلایا و حاصلخیزی مزارع کشاورزی را از خدای مهربان طلب کنیم.
این رسم آن چنان در این روستا ریشهدار است که بسیاری از افراد و گردشگران برای خوردن کوفته خود را به این روستا میرسانند تا هم شاهد دیدن این مراسم سنتی باشند و هم کوفته دستپخت بانوان مهربان و خونگرم روستای اسفنجان را نوش جان کنند.
در کنار قنات
مراسم قربانی کردن گاو از صبح روز پنجشنبه بعد از ادای نماز صبح شروع میشود. یک یا دو روز قبل گاو مورد نظر توسط نذورات که توسط اهالی روستا جمعآوری شده خریداری میشود. بزرگان و ریش سفیدان روستای اسفنجان گاو مورد نظر را با ذکر سلام و صلوات و خواندن دعای توسل و ذکر در کوچهها و محلات روستا میگردانند، طبق این رسم و رسوم تعدادی از جوانان روستا از قبل انتخاب میشوند تا اگر اهالی نذری داشته باشند در هنگام گرداندن گاو در محلههای روستا آنها را جمعآوری کنند. هنگامی که عطر و بوی اسپند و صدای صلوات در کوچههای روستا میپیچد هر لحظه بر تعداد شرکتکنندگان در این مراسم افزوده میشود. زنان و مردان یکی یکی از خانهها بیرون آمده و گاو قربانی را همراهی کرده و دعا میخوانند و ذکر میگویند. آنها معتقدند قربانی کردن گاو در اوایل اردیبهشت سبب کاهش بلایای طبیعی، مهار بادهای سیاه و هر نوع آسیب و گزند از روستا شده و سبب افزایش رزق و روزی و بارندگی و سرسبزی میشود.
گرداندن گاو در روستا تا ظهر طول میکشد، ریش سفیدان قصه کهن این رسم و رسوم را برای گردشگران تعریف میکنند و از پویایی این مراسم و مشارکت اهالی روستا و اینکه بسیاری از آنها در این روز حاجت روا میشوند، سخن میگویند. در یک سوی دیگر روستا تعدادی از جوانان در کنار قنات پرآب در انتظار رسیدن گاو قربانی بر سر قنات هستند. اهالی روستا بعد از گرداندن گاو قربانی در روستا و جمع کردن نذورات مردمی آن را به سوی قنات پرآب روستا میبرند تا گاو از آب قنات نوشیده و سیراب شود. به باور اهالی روستای اسفنجان گاو قربانی زمانی که از آب قنات مینوشد تا سیراب شود خداوند به حرمت این قربانی شادی، طراوت و حیات مجدد را به طبیعت و زندگی روستایی میبخشد و آنها از خوان نعمت الهی بهرهمند میشوند، به همین علت اهالی روستا تا وقتی که گاو به طور کامل از آب قنات سیر نشده باشد منتظر او میمانند.
خون در جوی
بعد از اینکه گاو از آب قنات سیراب شد اهالی روستا آن را به سوی زیارتگاه روستای اسفنجان که به« پیرسنگ» مشهور است میبرند. این زیارتگاه در ضلع جنوب شرقی روستا واقع شده است. جوانان و ریش سفیدان روستا با مشارکت همدیگر گاو قربانی را سه دفعه به دور زیارتگاه پیرسنگ میگردانند و صلوات میفرستند. هر کدام از اهالی روستا به ذکر و راز و نیاز پرداخته و حاجتهای خود را از خداوند طلب میکنند. بعد از زیارت مقبره «پیر سنگ» اهالی گاو قربانی را به طرف کوه« قربانگاه» که در زبان محلی به « قوربان داغی» مشهوراست میبرند. این کوه در دو کیلومتری زیارتگاه « پیرسنگ» قرار دارد. طی زمانی که گاو قربانی به کوه «قربانگاه» میرود تعدادی از جوانان در محل « قربانگاه» جوی آبی حفر میکنند تا خون قربانی بعد از ذبح شدن در این جوی جریان پیدا کند. حالا قربانی به کوه «قربانگاه» رسیده است و قصاب به کمک جوانان میخواهد قربانی را ذبح کند. حالا روحانی روستا آیاتی از قرآن کریم و دعاهایی برای قبولی نذر اهالی روستا میخواند و همگی باهم دعا میکنند. اهالی روستای اسفنجان از خداوند میخواهند سالی پربرکت، پر از رزق و روزی و سالی به دور از خشکسالی داشته باشند.آنها باران رحمت الهی را طلب میکنند تا جان و دل خود را زیر باران رحمت الهی شستوشو دهند و خداوند را به خاطر ارزانی کردن نعمتهایش شاکر و سپاسگزار باشند. حالا قربانی ذبح میشود و خونش آرام آرام در بستر جویی که جوانان ایجاد کردهاند، جاری میشود. بعد از ذبح گوشت قربانی در بین اهالی روستای اسفنجان و روستاهای همجوار تقسیم میشود و اهالی روستا طبق رسمی دیرینهای که دارند از گوشت قربانی برای شام خود کوفته درست کرده و میل میکنند.
افسانه اسفنجان
آیین کهن قربانی کردن گاو در اسفنجان، افسانهای هم دارد؛ افسانهای که در میان اهالی، سینه به سینه نقل شده است.
میگویند در زمانهای قدیم، جنگی میان اهالی اسفنجان و شماری از بیگانگان رخ میدهد. در این جنگ، شماری از مهاجمان کشته میشوند و شماری زخمی. زخمیها در بیرون روستا افتاده بودند اما پیر روستا ممنوع کرده بود که کسی از اهالی به کمک زخمیها برود. آنها به تاوان تهاجمشان، باید زجر کشیده و مرگ را بپذیرند. در این میان، دختری مهربان از اهالی اسفنجان، تصمیم میگیرد به کمک زخمیها برود. او با وجود آنکه میداند پیر روستا، این کار را منع کرده مخفیانه به کمک زخمیها میرود. او برایشان آب میبرد و زخمهایشان را میبندد. کار رسیدگی به زخمیها چند روزی طول میکشد و برادران دختر، به رفتار خواهرشان شک میکنند و تصمیم میگیرند او را تعقیب کنند. صبح فردا برادرها، مخفیانه خواهرشان را زیر نظر میگیرند و وقتی میبینند او از روستا بیرون رفته و خود را به محل جنگ، جایی که زخمیها آنجا افتادهاند، رسانده، میفهمند که خواهرشان، حرف پیر را زیر پا گذاشته است. آنها این کار خواهرشان را خیانت میدانند و تصمیم میگیرند او را بکشند.
از آن طرف، خواهر در حال رسیدگی به زخمیهاست که صدای برادرانش را میشنود و میفهمد که آنها به کار او پی بردهاند و میخواهند به تاوان این سرکشی، او را بکشند. دختر به طرف کوه فرار میکند و برادرانش در پی او میدوند. دختر میخواهد بگوید «یا هو پناهم بده»، اما به اشتباه میگوید «یا کوه پناهم بده» و کوه دهان باز میکند و دختر را در خودش میگیرد. دختر به درون زمین فرار میکند اما موهایش از زمین بیرون میمانند. برادران سر میرسند و میفهمند که خواهرشان در زمین پناه گرفته است؛ آنها هر چه میکوشند نمیتوانند با کشیدن موها، خواهرشان را از زمین بیرون بیاورند. شب میشود و برادران به روستا برمیگردند و آماده میشوند تا فردا با بیل و کلنگ برگردند و خواهرشان را از دل زمین بیرون بیاورند.
شب، آسمان طوفانی میشود. بادی سهمگین برمیخیزد و نزدیک است که باغها و خانههای مردم اسفنجان را خراب کند. طوفان چندین و چند شبانهروز به طول میانجامد. برادران دختر میفهمند که در حق خواهرشان، نامهربانی کردهاند. آنها از کارشان پشیمان میشوند اما طوفان همچنان ادامه دارد. یکی از همان شبها پیرزنی در روستا دختر را در خواب میبیند. دختر میگوید: مادرم زمین امر کرده که اگر میخواهید طوفان آرام بگیرد، باید گاوی را در نزدیکی جایی که من در زمین فرو رفتهام قربانی کنید. سپس جویی بکنید تا خون گاو در این جوی جاری بشود و به موهایم برسد و موهایم را رنگ کند. فقط در این صورت است که باد آرام خواهد گرفت. اهالی اسفنجان، فردا صبح، گاوی را انتخاب میکنند و او را با عزت و احترام به نزدیکی همانجایی میآورند که موهای دختر بیرون است. آنها گاو را قربانی میکنند و جویی میکنند تا خون گاو به موهای دختر برسد و موهایش را رنگ کند. موهای دختر که رنگ خون میگیرد، طوفان فروکش میکند.
اهالی اسفنجان، از آن موقع، هر سال در موعدی که دختر در دل زمین پناه گرفته، گاوی را قربانی کرده و خونش را در جوی جاری میکنند؛ این موعد، در سی و ششمین روز بهار است؛ زمانی که بادی گرم میوزد که در سرتاسر منطقه، به باد اسفنجان معروف است.
معصومه درخشان